Στην ευρύτερη περιοχή της Οκτωνιάς υπάρχουν δεκάδες ιστορικά ξωκλήσια και μονές.
Αναμφισβήτητα σημαντικότερη όλων είναι η Ιερά Μονή του Αγίου Δημητρίου, στον Καταρράκτη η οποία χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Η ιστορία αυτής είναι τόσο μεγάλη που θα μπορούσαν να γραφούν δεκάδες τόμοι βιβλίων.
-Από εδώ ξεκίνησε τη δράση του ο μεγάλος..........................
Αναμφισβήτητα σημαντικότερη όλων είναι η Ιερά Μονή του Αγίου Δημητρίου, στον Καταρράκτη η οποία χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Η ιστορία αυτής είναι τόσο μεγάλη που θα μπορούσαν να γραφούν δεκάδες τόμοι βιβλίων.
-Από εδώ ξεκίνησε τη δράση του ο μεγάλος..........................
Οκτωνιάτης, διαφωτιστής, αγωνιστής και δάσκαλος Παίσιος Κλεόβουλος ο οποίος αφού μυήθηκε ο ίδιος στη Φιλική Εταιρία εμύησε σ΄ αυτή και τον Νικόλαο Κριεζώτη.
-Από εδώ ανεφοδιάζονταν τα πλοία κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, γι αυτό και οι Τούρκοι την έκαψαν.
-Εδώ μόνασε ο αγιογράφος Νικόδημος ο οποίος φιλοτέχνησε τις αγιογραφίες με τις μοναδικές εικονες αγίων που κοσμούν μέχρι σήμερα το εσωτερικό του Ναού. (Σώζονται δε σε πολύ καλή κατάσταση).
-Εδώ ήκμασε μία ξεχωριστή μεταβυζαντινή σχολή αγιογραφίας που όμοιά της δεν υπήρξε πουθενά αλλού στην Ελλάδα.
- Εδώ σε τοιχογραφία του 1633 μ.Χ απεικονίζετε ο ζωδιακός κύκλος, κάτι πολύ σπάνιο για τα χριστιανικά δεδομένα.
-Εδώ έζησε ο Ήρωας ηγούμενος Παίσιος ο οποίος βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους με σουβλισμα (ανασκολοπισμό) στο Οριό, γιατί συμμετείχε ενεργά στον επαναστατικό αγώνα.
Από εδώ η Οκτωνιά και όλη ή Εύβοια κατ΄ επέκταση έδωσε δυνατά το παρόν στον απελευθερωτικό αγώνα και δεν ήταν λίγοι αυτοί που μυήθηκαν εδώ, και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας μας.
-Από εδώ ανεφοδιάζονταν τα πλοία κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, γι αυτό και οι Τούρκοι την έκαψαν.
-Εδώ μόνασε ο αγιογράφος Νικόδημος ο οποίος φιλοτέχνησε τις αγιογραφίες με τις μοναδικές εικονες αγίων που κοσμούν μέχρι σήμερα το εσωτερικό του Ναού. (Σώζονται δε σε πολύ καλή κατάσταση).
-Εδώ ήκμασε μία ξεχωριστή μεταβυζαντινή σχολή αγιογραφίας που όμοιά της δεν υπήρξε πουθενά αλλού στην Ελλάδα.
- Εδώ σε τοιχογραφία του 1633 μ.Χ απεικονίζετε ο ζωδιακός κύκλος, κάτι πολύ σπάνιο για τα χριστιανικά δεδομένα.
-Εδώ έζησε ο Ήρωας ηγούμενος Παίσιος ο οποίος βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους με σουβλισμα (ανασκολοπισμό) στο Οριό, γιατί συμμετείχε ενεργά στον επαναστατικό αγώνα.
Από εδώ η Οκτωνιά και όλη ή Εύβοια κατ΄ επέκταση έδωσε δυνατά το παρόν στον απελευθερωτικό αγώνα και δεν ήταν λίγοι αυτοί που μυήθηκαν εδώ, και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας μας.
Το "Προέχον Μνημείο του Ελληνικού Κράτους
Εδώ λοιπόν σήμερα σώζετε σε πολύ καλή κατάσταση ένα μνημείο που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά. Οι αγιογραφίες που το κοσμούν είναι τόσο μοναδικές, τόσο ξεχωριστές, και τόσο ιστορικές που θα μπορούσαν να αποτελούν πόλο έλξης χιλιάδων πιστών.
Με Βασιλικό Διάταγμα του 1921, έχει χαρακτηρισθεί ως "Προέχον Μνημείο του Ελληνικού Κράτους λόγω της ιστορίας του και των αξιόλογων αγιογραφιών υστεροβυζαντινής τέχνης που υπάρχουν.
Σώζετε σε πολύ καλή κατάσταση αλλά αυτό οφείλετε κυρίως στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρωτεργάτης υπήρξε η κυρία Γκαρούτσου Σταμάτα η οποία πριν μερικά χρόνια με έρανο κατάφερε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό που διατέθηκε για την αναστήλωση του Ναού.
Το Ελληνικό Κράτος αφενός αναγνωρίζει τη μοναδικότητα αυτού του μνημείου, αφετέρου όμως δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την ανάδειξή του. Είναι ηλίου φαεινότερο όμως ότι κάποιοι κύκλοι το υποβαθμίζουν συνειδητά στο βωμό των μικροσυμφερόντων. Ακόμη και η πρόσβαση εκεί είναι δύσκολη γιατί κανένας δεν φρόντισε ποτέ να ασφαλτοστρώσει το χωματόδρομο. Προείχε πάντα η ........αγροτική οδοποιία.
Όταν κάτι τόσο ξεχωριστό δεν συντηρείται σωστά δυστυχώς χάνετε στο πέρασμα του χρόνου.
Αυτό όμως πρέπει να σωθεί, πάση θυσία.
Εδώ λοιπόν σήμερα σώζετε σε πολύ καλή κατάσταση ένα μνημείο που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά. Οι αγιογραφίες που το κοσμούν είναι τόσο μοναδικές, τόσο ξεχωριστές, και τόσο ιστορικές που θα μπορούσαν να αποτελούν πόλο έλξης χιλιάδων πιστών.
Με Βασιλικό Διάταγμα του 1921, έχει χαρακτηρισθεί ως "Προέχον Μνημείο του Ελληνικού Κράτους λόγω της ιστορίας του και των αξιόλογων αγιογραφιών υστεροβυζαντινής τέχνης που υπάρχουν.
Σώζετε σε πολύ καλή κατάσταση αλλά αυτό οφείλετε κυρίως στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρωτεργάτης υπήρξε η κυρία Γκαρούτσου Σταμάτα η οποία πριν μερικά χρόνια με έρανο κατάφερε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό που διατέθηκε για την αναστήλωση του Ναού.
Το Ελληνικό Κράτος αφενός αναγνωρίζει τη μοναδικότητα αυτού του μνημείου, αφετέρου όμως δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την ανάδειξή του. Είναι ηλίου φαεινότερο όμως ότι κάποιοι κύκλοι το υποβαθμίζουν συνειδητά στο βωμό των μικροσυμφερόντων. Ακόμη και η πρόσβαση εκεί είναι δύσκολη γιατί κανένας δεν φρόντισε ποτέ να ασφαλτοστρώσει το χωματόδρομο. Προείχε πάντα η ........αγροτική οδοποιία.
Όταν κάτι τόσο ξεχωριστό δεν συντηρείται σωστά δυστυχώς χάνετε στο πέρασμα του χρόνου.
Αυτό όμως πρέπει να σωθεί, πάση θυσία.